Biologisch afbreekbare plastics zijn geen oplossing voor de plastic soep in oceanen. Dat stelt ir. Christiaan Bolck van Wageningen Food & Biobased Research, naar aanleiding van een onderzoek van zijn team naar biobased plastics en biologisch afbreekbare plastics.
Het onderzoek van Wageningen University & Research (WUR) is vooral bedoeld om feiten en fabels over bioplastics van elkaar te scheiden, vertelt Bolck, programma manager materials. Om te beginnen met de term zelf: bioplastics. Daarmee worden doorgaans zowel biologisch afbreekbare plastics bedoeld als plastics die van plantaardige grondstoffen zijn gemaakt. “Dan spreek je over twee heel verschillende dingen: eigenschappen of grondstoffen.” Bedrijven en belangengroeperingen beweren vaak van alles over ‘bioplastic’. Het WUR-rapport is bedoeld voor “wie echt wil weten hoe het zit”, zegt Bolck. “En dat is vaak een genuanceerd verhaal.”
Een van de ‘fabels’ die in het onderzoek worden rechtgezet, is de bewering dat biologisch afbreekbaar plastic dé oplossing is voor de plastic soep in de oceanen. Natuurlijk, zegt Bolck, als in zee biologisch afbreekbaar plastic wordt gebruikt, vergaat dat plastic binnen afzienbare tijd omdat het wordt opgegeten door aanwezige micro-organismen. “Dus als alle plastics die we de afgelopen honderd jaar hadden gemaakt, biologisch afbreekbaar waren geweest, was er nu geen plastic soep geweest.”
Toch is dat volgens hem maar een deel van het verhaal. “Er zijn twee belangrijke kanttekeningen bij te maken. Ten eerste dat plastic vóór het in de zee komt al een hele weg heeft afgelegd, bijvoorbeeld van de stoep in de goot via het riool uiteindelijk naar de zee. Al die tijd is er wel degelijk vervuiling en kan een zeemeeuw of een egel er evengoed in stikken. Geen enkel plastic breek à la minute af.”
Minstens zo belangrijk is dat de biologische afbreekbaarheid van een plastic een heel verkeerd gedrag kan uitlokken. “Mensen kunnen gaan denken dat het niet uitmaakt als je afbreekbaar plastic weggooit in het milieu. Met als gevolg dat we alleen maar meer vervuiling krijgen.”
Bolck is zeker voorstander van biologisch afbreekbare plastics, bijvoorbeeld voor producten waarvan onvermijdelijk is dat ze deels in het milieu terechtkomen, zoals draden die in de hengelsport worden gebruikt. Maar voor het gros van het plasticgebruik is het volgens hem beter om een goed afval inzamelsysteem op te zetten dat circulair gebruik mogelijk maakt. “In West-Europa zijn we daar al best ver mee. In andere werelddelen valt er op dat punt nog veel te winnen. Het is efficiënter om in die landen in te zetten op een goed afvalsysteem dan op een totale overgang naar biologisch afbreekbare plastics. Daarmee voorkom je heel veel vervuiling.”
Bolck is zich ervan bewust dat het “vanachter een bureau” vrij eenvoudig is om die oplossing te propageren. “Een producent in een land met een slecht afvalsysteem kan dat systeem natuurlijk niet zomaar veranderen. In zo’n geval is er veel voor te zeggen om toch biologisch afbreekbare verpakkingen te produceren. Better safe than sorry.”
Klik hier voor het onderzoek van de WUR
Klik hier voor een blog van WUR-onderzoeker Maarten van der Zee over de relatie tussen biologisch afbreekbaar plastic en plastic soep
Een interessant gegeven is dat 80% van ons drinkwater thuis wordt verbruikt. Daar ligt een enorme uitdaging, maar ook een kans om echt verschil te maken. Door slimmer om te gaan met de distributie van water, kunnen we helpen om het verbruik te verminderen zonder dat we daar veel van merken. Dit zou niet alleen helpen om onze waterbronnen te sparen, maar ook de druk op het systeem tijdens droge perioden verlagen.
Dit gaat verder dan alleen maar korter douchen; het gaat om een bewuste verandering in ons dagelijks leven om ervoor te zorgen dat er genoeg water is voor iedereen. Iemand iets gunnen. Beginnen met het nadenken over de oplossingen menukaart ook met water zoals we dat met energie doen - waar kunnen we besparen, hoe kunnen we efficiënter zijn, en hoe kunnen we ons aanpassen aan nieuwe omstandigheden?
Er is geen eenduidige oplossing voor het probleem, en additionele productie levert ons op langere termijn niets op. Misschien is het tijd om deze uitdaging aan te gaan en te kijken naar hoe we thuis ons watergebruik kunnen optimaliseren.