Waar onder natuurlijke omstandigheden een rivierdelta wordt gestabiliseerd door getijden, kan bij een door menselijke activiteiten aangetaste delta juist het tegengestelde effect optreden. Door de toenemende menselijke inmenging wordt het probleem wereldwijd steeds groter, blijkt uit onderzoek.
Een team van Wageningen University & Research, kennisinstituut Deltares, Universiteit Twente en Technische Universiteit Delft heeft hierover een artikel gepubliceerd in Nature Geoscience. De onderzoekers laten zien dat de rol van getij tegengesteld werkt in natuurlijke delta’s en in door mensen beïnvloede delta’s. De kennis is geput uit veel publicaties.
Onder natuurlijke omstandigheden wordt een rivierdelta gestabiliseerd door de getijden, tenminste op de schaal van het landschap. Zo worden processen waardoor oevererosie ontstaat, tegengegaan door de steeds wisselende getijdenstroming. Bij een door mensen beïnvloede delta ligt de situatie anders. Daar kan de getijdenbeweging een destabiliserende rol hebben.
De onderzoekers noemen als voorbeeld uit eigen land de afsluiting van het Haringvliet met de Haringvlietdam (in 1971). Daarna is erosie opgetreden in diverse riviertakken van de Rijn-Maasmonding en zijn ontgrondingskuilen ontstaan. Dat komt grotendeels door de veranderde getijbeweging. Een buitenlands voorbeeld is de Mekong-delta die onder invloed van het getij is gevormd. Zandwinning heeft recent geleid tot een substantiële erosie van de rivieroevers.
Het probleem wordt wereldwijd steeds groter door de toename van menselijke activiteiten in delta’s. Volgens de onderzoekers zijn de winning van natuurlijke hulpbronnen, het vasthouden van sediment door reservoirs en de stijging van de zeespiegel stuk voor stuk aantastingen van delta’s. Zij wijzen erop dat er nog weinig onderzoek is gedaan naar de voorspelling van de verdere ontwikkeling van aangetaste rivierdelta's. Er is behoefte aan een nieuwe generatie van delta-modellen, waarin kwantitatieve geologische gegevens over de weerstand tegen erosie worden gebruikt.
Meer informatie:
Bericht Wageningen University & Research over onderzoek
Artikel in Nature Geoscience: Tidal controls on river delta morphology
